اسپاگتی، یکی از محبوب‌ترین غذاهای جهان، داستانی پرماجرا و چندفرهنگی دارد که از تمدن‌های باستانی آغاز شده و تا سفره‌های ایرانی امروزی ادامه یافته است.
تاریخچه جهانی اسپاگتی
خاستگاه باستانی: گرچه اسپاگتی امروزی ریشه در ایتالیا دارد، اما منشأ اصلی پاستا به چین باستان بازمی‌گردد. شواهدی از وجود نودل در چین به حدود ۴۰۰۰ سال پیش اشاره دارد. این رشته‌ها از طریق جاده ابریشم به خاورمیانه و سپس به اروپا منتقل شدند.
مارکوپولو و افسانه انتقال نودل: یکی از روایت‌های مشهور می‌گوید مارکوپولو در قرن سیزدهم نودل را از چین به ایتالیا آورد. با این حال، اسناد تاریخی نشان می‌دهد که ایتالیایی‌ها پیش از مارکوپولو نیز نوعی پاستا تولید می‌کردند. در قرن دوازدهم، در جزیره سیسیل نوعی پاستا به نام itria رایج بوده است.
رنسانس و گوجه‌فرنگی: در قرن ۱۹، با ورود گوجه‌فرنگی به ایتالیا، اسپاگتی با سس گوجه‌فرنگی ترکیب شد و به شکل امروزی درآمد. این ترکیب ساده اما خوشمزه، به نماد آشپزی ایتالیایی تبدیل شد.
مهاجرت و جهانی شدن: در اواخر قرن ۱۹ و اوایل قرن ۲۰، مهاجران ایتالیایی اسپاگتی را به آمریکا و سایر نقاط جهان معرفی کردند. پس از جنگ جهانی دوم، سربازان آمریکایی که در ایتالیا مستقر بودند، علاقه‌مند به این غذا شدند و آن را به خانه‌های خود بردند.
تطبیق با فرهنگ‌های مختلف: با گسترش جهانی، اسپاگتی در کشورهای مختلف با ذائقه‌های محلی تطبیق یافت. از اسپاگتی بولونی در بریتانیا تا نسخه‌های تند در جنوب شرق آسیا، این غذا به اشکال متنوعی درآمد.
ورود اسپاگتی به ایران
دوره قاجار: ورود اسپاگتی به ایران به دوره ناصرالدین‌شاه قاجار بازمی‌گردد. در این زمان، شاهان و اشراف ایرانی که به اروپا سفر می‌کردند، با فرهنگ غذایی غرب آشنا شدند و اسپاگتی را به عنوان غذایی لوکس وارد کردند.
دوره پهلوی و صنعتی شدن: در دهه ۱۳۳۰ شمسی، اولین کارخانه‌های تولید پاستا در ایران تأسیس شدند. این کارخانه‌ها اسپاگتی را به شکل صنعتی تولید کرده و در دسترس عموم قرار دادند. رسانه‌ها و تلویزیون در دهه‌های ۱۳۴۰ و ۱۳۵۰ نقش مهمی در معرفی این غذا ایفا کردند.
تطبیق با ذائقه ایرانی: ایرانی‌ها اسپاگتی را با سلیقه خود تطبیق دادند. از جمله:
- استفاده از زردچوبه و ادویه‌های ایرانی
- ترکیب با گوشت چرخ‌کرده و رب گوجه‌فرنگی
- دم کردن اسپاگتی و ایجاد ته‌دیگ، که نوآوری ایرانی محسوب می‌شود.
اسپاگتی، از نودل‌های چینی تا پاستای ایتالیایی و نسخه‌های ایرانی، سفری طولانی و جذاب را طی کرده است. این غذا نه تنها نمادی از آشپزی بین‌المللی است، بلکه نشان‌دهنده قدرت فرهنگ‌ها در تطبیق و نوآوری غذایی است.
برای یادگیری بیشتر در مورد تاریخچه انواع اسپاگتی و دیگر غذاها در ایران و جهان، در دوره‌های تخصصی آکادمی آشپزی بوراکس شرکت کنید!